Wat is luchtkwaliteit?
Fijn stof. Ozon. Roet. Verschillende stoffen uit diverse bronnen verontreinigen onze lucht.
We beperken ons hier tot enkele gekende polluenten:
De meest bekende is fijnstof. Het gaat om kleine deeltjes in de lucht die kleiner zijn dan 10 micrometer (PM10), kleiner dan 2,5 micrometer (PM2.5) of ultra fijnstof kleiner dan 0.1 micrometer.
Fijnstof ontstaat door verbranding maar ook door verkeer of de landbouw. Zelfs natuurlijke bronnen zoals Sahara-zand of stuifmeel kunnen component zijn van fijn stof.
Concentraties worden meestal uitgedrukt in µg/m³ of microgrammen per kubieke meter en worden naast de uitstoot ook bepaald door de weersomstandigheden. Soms ontstaat fijn stof ook als gevolg van reacties met andere stoffen in de lucht zoals stikstofoxides of ammoniak. Projecten die hierrond metingen doen zijn bijvoorbeeld Airbezen en Influencair.
Bron: VMM
De negatieve gezondheidseffecten van fijn stof zijn bewezen. Hoe kleiner de deeltjes, hoe dieper ze kunnen infiltreren in ons lichaam. Ze veroorzaken klachten aan de luchtwegen, de ademhaling en kunnen hart- en vaatziekten veroorzaken. Stofdeeltjes kunnen toxische of kankerverwekkende stoffen bevatten. Bepaalde groepen zijn vatbaarder voor fijn stof dan anderen, zeker wanneer zich piekconcentraties voordoen.
Het Clean Air For Europe programma berekende dat de gemiddelde levensverwachting in de EU door blootstelling aan PM2,5 met 8 maanden daalde. Volgens berekeningen voor Vlaanderen betekende dit een verlies van gemiddeld één gezond levensjaar door de chronische gezondheidseffecten van PM2,5. (meest recente studie checken + bron studie vermelden)
Zowel de hoeveelheid als de duur van de blootstelling is bepalend voor de impact. De Wereldgezondheidsorganisatie hanteert daarom grenswaarden die best niet worden overschreden.
Voor PM2.5 gaat het over een jaargemiddelde van 5 µg/m³ en een daggemiddelde van 15µg/m³ dat niet meer dan drie keer per jaar mag worden overschreden. Voor PM10 ligt dat op respectievelijk 25 µg/m³ en 45 µg/m³.
Europa hanteert soepelere grenswaarden. Zo mogen de PM10 concentraties niet hoger zijn dan 40 µg/m³ en de daggemiddelde PM10-concentratie mogen op hoogstens 35 dagen per jaar hoger zijn dan 50 µg/m³.